Nexit? Nederland in de Europese Unie.
0
0
Nexit? Nederland in de Europese Unie.
De Europese Unie is niet zo stabiel meer als het ooit was. Brexit heeft eurosceptische schokgolven door heel Europa laten gaan. Anti-Europa-partijen krijgen overal meer invloed, in Italië lijken eurosceptische partijen zelfs de regering te gaan vormen. In Nederland zijn deze geluiden ook te horen en is een Nexit-referendum zelfs al meerdere malen aangevraagd. Toch lijkt niemand echt te weten wat Nexit zou betekenen voor Nederland. Daarom vragen wij vandaag de wie, wat en waarom van Nexit.
Heel kort gezegd: Nederland uit de Europese Unie, maar wat zou dat betekenen? Als eerste is het belangrijk te herkennen dat een Nexit meerdere vormen aan zou kunnen nemen. Het hangt af van een aantal vragen; gaan we uit de muntunie, hoe zit het met vrij verkeer van personen, houdt Nederland toegang tot interne Europese markt?
Dit zijn vragen die politieke partijen wel willen beantwoorden maar in de praktijk blijkt dat er geen makkelijke antwoorden zijn, zoals de Brexit-onderhandelingen ons laten zien.
De mensen in Nederland die een Nexit willen zijn in drie categorieën te delen; burgers, de politieke partijen die hen vertegenwoordigen en specifieke media. Laten we elk van deze drie nader bekijken.
Te beginnen met de politiek. In Nederland zijn er twee rechtspopulistische partijen die voor Nexit zijn: de PVV van Geert Wilders en het Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Pechtold, Rutte, Wilders en Cameron over Europa
Van oudsher anti-immigratie, anti-Islam en eurosceptisch. De PVV past precies in de lijn van de rechtspopulistische beweging die in heel Europa aanwezig is. Partijleider Geert Wilders was in 2014 rond de publicatie van een rapport over een mogelijk Nexit en in 2016 rond Brexit bijzonder vocaal over Nexit een diende zelfs een aanvraag in voor een referendum over de EU. Maar wat zijn precies hun argumenten voor Nexit?
1. Anti-immigratie
De PVV is altijd anti-immigratie geweest. Uit de EU stappen zou betekenen dat ze de grenzen dicht kunnen gooien en kunnen voorkomen dat moslimimmigranten en Oost-Europeaanse werkers het land binnenkomen.
2. Nationale Soevereiniteit
Het tweede punt gaat over nationale soevereiniteit; ‘Nederland weer van ons’ is de huidige slogan. Uit de EU stappen zou betekenen dat de Europese bureaucratie Nederland niet meer limiteert en Nederland zelf weer beslissingen kan kunnen maken.
3. Economische verantwoording
Het derde punt is de economische verantwoording waarom Nexit mogelijk zou zijn. In 2014 publiceerde Capital Economics, een Brits onderzoeksbureau een rapport in opdracht van de PVV. Daarin wordt beweerd dat op de lange termijn Nexit goed voor de Nederlandse economie zou zijn. De bevindingen van dit rapport zijn veel bekritiseerd, desondanks haalt Wilders elke keer het elke keer aan als hij over Nexit praat.
Forum voor Democratie is relatief nieuw, pas in 2016 een politieke partij geworden nadat het in 2015 begon als denktank. Het FVD en partijleider Thierry Baudet staan voor directe democratie, nationale soevereiniteit en afschaffing van de Euro. In hun partijprogramma eisen zij drie referenda: over het Nederlands lidmaatschap aan de Eurozone, over voortzetting van de open grenzen en het vrije verkeer van personen binnen de unie, en, net als de PVV, een Nexit-referendum. Wat zijn hun argumenten?
1. Ondemocratisch Moloch
Baudet noemt de EU een ondemocratische moloch, nauwelijks democratisch dus en Nederland heeft (te) weinig inbreng.
2. Uit de muntunie
Noord en Zuid-Europa zouden niet in dezelfde muntunie moeten zitten. Het huidige one-size-fits-all model maakt alle landen minder competitief omdat ze de waarde van hun valuta niet naar de situatie kunnen aanpassen.
3. Immigratie en nationale soevereiniteit
Het FVD is zwaar anti-immigratie. Uit de EU stappen zou betekenen dat, op den duur, Nederland z’n eigen wetten en eigen grenzen weer kan controleren.
Hoe het zou werken
Uit de EU stappen zou stapsgewijs gaan. Samenwerking en handel zijn voordelig dus Nederland zou eerst lide moeten worden van de EER (Europese Economische Ruimte), net als noorwegen, om toegang tot de interne markt te behouden en dan pas vollledig uit de EU stappen.
De Rabobank heeft begin 2017 een rapport gepubliceerd nadat tien economen van de bank maandenlang hebben onderzocht wat de economische gevolgen zijn van vier richtingen die Nederland de komende tijd op kan gaan, één ervan is Nexit. Zij zijn erop uit gekomen dat het heel duur zou worden. Nederland is namelijk afhankelijk van handel en is enorm verknoopt met Europa. Omdat we een kleine thuismarkt hebben gaat heel veel naar Europese afzetmarkten. Daarnaast worden veel goederen ook doorgevoerd in de Rotterdamse haven van en naar de rest van Europa. Als Nederland uit de EU zou stappen zou dat veel moeilijker worden. Voor een uiteenzetting van de economische argumenten tegen Nexit klik hier
Voorstanders van Nexit stellen dat Nederland toegang zou houden tot Europese vrije markt en dat Nederland er financieel op vooruit zou gaan, maar zo simpel lijkt het niet te zijn.
1. Gedoe met de Gulden
Ten eerste zouden de herinvoering van de Gulden en grenscontroles handel via Nederland minder aantrekkelijk maken omdat het meer gedoe zou zijn en potentieel duurder omdat je de valuta moet omzetten.
2. Kijk naar Brexit
Daarnaast blijkt uit de Brexit-onderhandelingen dat toegang tot de Europese interne markt niet zomaar weggegeven wordt door de EU. Concessies moeten op andere vlakken worden gedaan.
3. Having your cake
Vrijhandel met gesloten grenzen lijkt moeilijk haalbaar. Het zou alleen kunnen als Nederland geen deel van de Europese Economische Ruimte zou zijn, maar via veel grote handelsverdragen te werk zou gaan. Het probleem daarmee is dat die afsluiten een langdurig en onzeker proces zijn
4. Soevereiniteit gewonnen?
Stel dat dat allemaal lukt duikt er nog een probleem op. Goederen in de Europese interne markt zijn en blijven onderhevig aan hoge kwaliteitseisen en reguleringen. Als Nederland de EU verlaat moeten ze alles blijven voldoen, het enige verschil is dat we dan geen enkele invloed meer op het beleid hebben.
Verbonden en sterker
Europese landen zijn door decennia van handel en naar elkaar toe groeien ontzettend interafhankelijk geworden. Dat heeft ervoor gezorgd dat onderlinge conflicten schier onmogelijk zijn geworden. Daarnaast maakt verenigen in een enkel blok sterker. De EU is dus goed voor de nationale veiligheid.
Niet alleen in de politiek, maar ook onder de burgers bestaan er verschillende soorten van euroscepticisme. Professor Catherine de Vries maakt in haar laatste publicatie 'Euroscepticism and the future of European integration' onderscheidt tussen vier soorten euroscepticisme. Op basis van een twee dimensionaal zet zij vier typologieen uiteen. Op de horizontale-as staat de evaluatie van het EU-regime, waarvan negatief rechts staat en positief links. Op de verticale-as staat de evaluatie van het EU-beleid, waarvan negatief onder staat en positief boven.
Klik hieronder op één van de typologieen om erachter te komen wat deze precies inhoudt.
Individuen die als beleidsceptisch worden beschouwd hebben het volgende demografisch profiel. Beleidsceptici bestaan over het algemeen meer uit arbeiders dan werklozen. Daarnaast hebben zij over het algemeen lage financiele zorgen. 87 procent van de beleidsceptici plaatsen zichzelf in het midden tot hoog segment van de sociale ladder. Over het algemeen bestaan beleidsceptici uit iets meer mannen dan vrouwen. In vergelijking met exit- en regimesceptici zijn beleidsceptici over het algemeen jonger, zij hebben het grootste aandeel aan sceptici onder de 29 jaar. Beleidsceptici hebben in vergelijking met aanhanger en regimesceptici minder kans om in het bezit te zijn van een universitait diploma.
Een individu die in de categorie beleidssceptici valt heeft het volgende politiek profiel. Werkloosheid heeft de hoogste prioriteit bij hen. Immigratie komt op de tweede plek. Werkloosheid en immigratie stijgen duidelijk uit boven de andere beleidsterreinen.
Beleidsprioriteiten onder beleidssceptici.
Individuen die het Europese project steunen hebben het volgende demografisch profiel. Het hoogste aantal werklozen bevindt zich in deze categorie, zelfs twee keer zoveel als bij de exitsceptici. Daarnaast behoren er ook meer aanhanger dan exitsceptici bij de arbeidersklasse. Hierbij komt ook dat aanhangers de grootste kans hebben om economisch onzeker te zijn en moeite hebben rond te komen met hun inkomen. In het verlengde hiervan ligt hun zelfplaatsing op de sociale ladder, waarvan 20 procent zichzelf in de laagste categorie plaatst. Opvallend is ook dat de aanhangers de enige categorie is waarbij vrouwen oververtegenwoordigd zijn, bij de andere categorieen bestaat het meerendeel uit man. Hoewel aanhangers over het algemeen meer economische onzekerheid kennen, hebben zij wel de hoogste kans om in bezit te zijn van een universitaire diploma.
Een individu die in de categorie aanhanger valt heeft het volgende politiek profiel. Werkloosheid heeft bij uitstek de hoogste prioriteit. Inflatie, criminaliteit en immigratie liggen redelijk gelijk. Klimaatverandering heeft de minste prioriteit. In tegenstelling tot de andere sceptici heeft immigratie bij hen geen topprioriteit.
Beleidsprioriteiten onder aanhangers
Individuen die in de categorie exitsceptici vallen hebben het volgende demografisch profiel. Over het algemeen hebben zij het laagste aantal werklozen en het laagste aantal arbeiders. Daarbij komt dat zij ook het laagste aantal personen hebben met hoge financiele zorgen en ook het het grootste aandeel personen met lage financiele zorgen. Tegen deze achtergrond is het dan niet verrassend dat een derde van deze groep zich hoog plaatst op de sociale ladder. Exitsceptici zijn overwegend man. Kwa onderwijs presteren zij ook minder, zij hebben namelijk het minste kans om in het bezitte zijn van een universitair diploma.
Beleidsprioriteiten onder exitsceptici.
Individuen die vallen in de categorie regimesceptici hebben het volgende demografisch profiel. Over het algemeen lijkt de verhouding in deze groep tussen werklozen en arbeiders op die vande beleidsceptici, namelijk meer arbeiders dan werklozen. Ook lijkt hun financiele situatie in aantalen op die van een beleidssceptici. Net als exitsceptici plaatst een derde zich hoge op de sociale ladder. De man-vrouw balans is hier wel minder uit verhouding als bij exit, namelijk ietjes meer man dan vrouw. Regimesceptici zijn over het algemeen ook ouder en hebben op de loyale aanhangers na het meeste kans om in het bezit te zijn van een universitair diploma.
Beleidsprioriteiten onder exitsceptici.
De vier Eurosceptische stromingen verschillen ook van elkaar in demografie en beleidsprioriteiten. Om een beter beeld hiervan te geven staan hieronder de profielen weergegeven. Deze zijn samengesteld op basis van de data die Catherine de Vries gebruikt in haar onderzoek.
Klik op de respectievelijke kleur om erachter te komen wat het demografisch en politiek profiel is van de desbetreffende eurosceptische stroming.
De Nexit is een politieke aangelegenheid. Maar, er zijn enkele media die zich nadrukkelijk positioneren in het debat. De twee meest prominent aanwezig zijn GeenStijl en De Dagelijkse Standaard. De kleinere alternatieve nieuwssites worden buiten beschouwing gelaten.
Beide mediums werden tot voorkort door een nepnieuws index gecategoriseerd als nepnieuws. GeenStijl heeft dit label weten kwijt te raken. Desalniettemin produceren deze twee mediums regelmatig items die op z'n zachtst gezegd 'onwaarheden' bevatten.
In onze zoektocht naar EU propaganda zijn wij enkel rechtse anti-EU en pro-Nexit propaganda tegen gekomen. De media die deze berichten verspreiden zijn overduidelijk exitsceptici. Het zijn dus vooral de rechtse exitsceptici politieke partijen die het meeste baat hebben bij deze soort propaganda.
Hoe succesvol propaganda is hangt er vanaf hoe ontvankelijk het publiek is en in hoeverre de boodschap in lijn is met het sociale, culturele en politieke framework van de ontvanger. Drie types propaganda worden onderscheiden.
1. Witte propaganda komt van een bekende bron en de weergegeven informatie is min of meer correct. Hoewel redelijk dichtbij de waarheid wordt de informatie wel zo weergegeven om het publiek te beïnvloeden om uiteindelijk meer affiniteit voor een zaak te voelen.
2. Bij grijze propaganda is de bron niet per se duidelijk en van de informatie is ook niet per se correct. Grijze propaganda is meestal misleidend en bedoeld om het publiek te overtuigen van de eigen zaak of een tegenstander te antagoniseren.
3. Bij zwarte propaganda is de bron verborgen of toegeschreven aan een neppe autoriteit. Het gaat hier om directe leugens, misinformatie en misleiden Het doel is om de ontvanger te misleiden.
We hebben nu een aantal aspecten van Nexit bekeken; wat het inhoudt, waarom rechtspopulistische politieke partijen voor zijn, mogelijke tegenargumenten, de gevolgen, verwante burgerprofielen en hoe rechtse alternatieve media Nexit benaderen. Dat laat nog een enkele, maar misschien de meest relevante, vraag over: gaat Nexit gebeuren?
Nee, althans voorlopig niet. Verschillende peilingen en trends laten zien dat steun voor Nexit al jaren niet gestegen is en dat nog steeds de meeste mensen voor het EU-lidmaatschap zijn.
Wij hebben in dit stuk twee kanten van Nexit te laten zien, de voorstanders maar ook een aantal tegenargumenten. Dat lijkt op een gebalanceerd beeld, en op een zeker manier is het dat ook, maar van vrij veel zou je kunnen zeggen dat het geframed is op een manier om Nexit in een slecht licht te zetten. Is dit stuk beter dan Geenstijl en de Dagelijkse Standaard, of begaan wij dezelfde fouten?
